Ρούλα Κόζη

Παρασκευή, Δεκεμβρίου 13, 2013

Για τα 70 χρόνια.








Το καλοκαίρι συνεργάστηκα με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Βρυσσών-Καρδακίου, Ρεθύμνου και οργανώσαμε μια τελετή μνήμης για τους πεσόντες στα χωριά του Κέντρους. Με αφορμή την τελετή εκείνη έγραψα το εξής κείμενο: 




Αν και δεν κατάγομαι από το Ρέθυμνο και την Κρήτη, παρόλα αυτά ήταν τιμή μου που φέτος συνεργάστηκα με τον Πολιτιστικό σύλλογο Βρυσσών-Καρδακίου καθώς και με όλα τα παιδιά που τον απαρτίζουν, δημιουργώντας αυτή την τόσο όμορφη και συγκινητική τελετή μνήμης. Προέρχομαι (κατά την μισή μου πλευρά) από ένα ακόμη Ελληνικό χωριό που στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 λίγους μόλις μήνες πριν το ολοκαύτωμα των χωριών του Κέντρους, έζησε και αυτό την αγριότητα και την ωμότητα των Γερμανών. Το χωριό αυτό είναι τα Καλάβρυτα. Αν και δεν σκόπευα να αναφερθώ στις υλικές ζημιές οι οποίες προκλήθηκαν ύστερα από το κάψιμο 1000 περίπου σπιτιών σε 50 και βάλε χωριά του νομού, παρόλα αυτά θα το κάνω εξηγώντας τον λόγο παρακάτω.
Η αιτία και εδώ ήταν τα αντίποινα. Αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη λέξη, καθώς η επιχείρηση «Καλάβρυτα», όπως ονομάστηκε από τα Γερμανικά στρατεύματα, στήθηκε ως «τιμωρία» των Ανταρτών για την δολοφονία 77 αιχμάλωτων Γερμανών στρατιωτών και κατέληξε στην άνανδρη και εν ψυχρώ δολοφονία του άμαχου πληθυσμού κάνοντάς την, σύμφωνα με τους Ιστορικούς , την « πιο βαριά περίπτωση πολεμικού εγκλήματος στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου πολέμου». Υπολογίστηκε ότι εκτελέστηκαν περισσότερα από 700 άτομα (άνδρες) ηλικίας από 14 ετών και πάνω.
Ο λόγος που αναφέρω τις υλικές ζημιές είναι καθώς τα φλεγόμενα σπίτια δεν είχαν εκκενωθεί. Κάποιοι από τους κατοίκους τους δεν πρόλαβαν να τα εγκαταλείψουν, με αποτέλεσμα τον θάνατο τους μέσα σε αυτά («Το 1946, ο Κ. Α. Δοξιάδης δημοσίευσε χάρτη των Καλαβρύτων ο οποίος είχε καταρτιστεί πριν την καταστροφή, απ' όπου προκύπτει ότι υπήρχαν 400 περίπου κτίρια, από τα οποία σώθηκε ποσοστό μικρότερο του 10%»). Μέσα σε αυτούς που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο ήταν και ο προπάππους μου, ο πατέρας του παππού μου, ο οποίος όντας σε μεγάλη πλέον ηλικία και κατάκοιτος, δεν πρόλαβε να βγει από το σπίτι του και πέθανε μέσα σε αυτό αβοήθητος, μιας που ο παππούς μου κάπου πολεμούσε…
Φέτος, λοιπόν, συμπληρώνονται 70 χρόνια από την αποφράδα εκείνη ημέρα. Όπως και στα χωριά του Κέδρους, έτσι και στα Καλάβρυτα αν και έχει αναγνωριστεί από το Γερμανικό κράτος η βαναυσότητα των ναζιστών, παρόλα αυτά καμιά αποζημίωση δεν έχει καταβληθεί. Στα Καλάβρυτα, όπως και σε κάθε μαρτυρικό χωριό της Ελλάδας, έχει στηθεί μνημείο πεσόντων, ένας αιώνιος σηματοδότης πένθους, που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο και φυσικά κανέναν να ξεχάσει...