Ρούλα Κόζη

Τρίτη, Οκτωβρίου 22, 2013

Λίγο νερό,βιταμίνες: οι τελετουργίες δημιουργίας των συγγραφέων.



Δεν πρόκειται για έμπνευση, πρόκειται για πολλή δουλειά: οι συνήθειες αγαπημένων συγγραφέων πριν «αρχίσουν να ονειρεύονται».


Πηγή: www.lifo.gr





«Οι λέξεις τυφλώνουν και εξαπατούν επειδή εκφράζονται από το πρόσωπο, αλλά οι μαύρες λέξεις πάνω σε μια λευκή σελίδα είναι ξεγυμνωμένη ψυχή». (Guy de Maupassant).   Η μυθολογία θέλει τον συγγραφέα ως ένα αλλοπαρμένο πλάσμα που ζει στη δική του σφαίρα, μονίμως αφηρημένο, έτοιμο να πεταχτεί για να σημειώσει κάτι σε μια χαρτοπετσέτα, ή που κοιμάται με ένα σημειωματάριο κάτω από το μαξιλάρι του.   Η συγγραφή όμως είναι δουλειά, και μάλιστα σκληρή. Χρειάζεται χρόνο, επιμονή και πολλή προσπάθεια. Οι συγγραφείς είναι οι πρώτοι που αμφισβητούν το έργο τους, πολύ πριν φτάσει στα μάτια άλλων – κάθε μέρα πρέπει να ακούν την κριτική του εαυτού τους και να μην συντρίβονται κάτω από το βάρος της.   Οι μικρές τελετουργίες των συγγραφέων, καλλιτεχνών και άλλων δημιουργικών ανθρώπων συναρπάζουν τον Mason Currey, ο οποίος τις μάζευε στο μπλογκ του με τίτλο «Daily Routines». Το μπλογκ αγαπήθηκε και έγινε βιβλίο, το Daily Rituals: how artists work.   Από αυτό το βιβλίο, δύο πολύ εντυπωσιακές μαρτυρίες, που δείχνουν τον τρόπο λειτουργίας δύο διαφορετικών μυαλών: του Stephen King και του Paul Auster.



Stephen King




«Υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα που κάνω όταν κάθομαι να γράψω. Έχω ένα ποτήρι νερό ή ένα φλιτζάνι τσάι. Υπάρχει συγκεκριμένη ώρα που κάθομαι να γράψω, από τις 8.00 μέχρι τις 8.30, κάπου μέσα σ' αυτό το μισάωρο του πρωινού. Παίρνω τις βιταμίνες μου και βάζω τη μουσική μου, κάθομαι στο ίδιο κάθισμα, και τα χαρτιά είναι τακτοποιημένα στα ίδια σημεία. Ο συνολικός σκοπός του να κάνω τα ίδια πράγματα με τον ίδιο τρόπο κάθε μέρα μοιάζει να είναι ένας τρόπος για να πω στο μυαλό μου, σε λίγο θα αρχίσεις να ονειρεύεσαι. Δεν είναι διαφορετικό από την προετοιμασία του ύπνου. Πηγαίνεις για ύπνο με διαφορετικό τρόπο κάθε μέρα; Κοιμάσαι στην ίδια πλευρά του κρεβατιού; Εννοώ, πλένω τα δόντια μου, πλένω τα χέρια μου. Γιατί πλένει κανείς τα χέρια του πριν πέσει για ύπνο; Δεν ξέρω. Και τα μαξιλάρια πρέπει να είναι σε συγκεκριμένες θέσεις. Η ανοιχτή πλευρά της μαξιλαροθήκης πρέπει να κοιτάει προς την άλλη πλευρά του κρεβατιού. Δεν ξέρω γιατί.» 





Paul Auster




«Για μένα το γράψιμο είναι σωματικό. Έχω πάντα την αίσθηση ότι οι λέξεις βγαίνουν από το σώμα μου, όχι απλώς από το μυαλό μου. Γράφω στο χέρι, και το στυλό σκαλίζει τις λέξεις πάνω στο χαρτί. Μπορώ ακόμη και να ακούσω τις λέξεις που γράφονται. Έτσι η προσπάθεια που κάνω όταν γράφω πρόζα είναι να φτιάξω προτάσεις που συλλαμβάνουν τη μουσική που ακούω στο κεφάλι μου. Χρειάζεται πολλή δουλειά, γράψιμο, γράψιμο, και διορθώσεις για να γίνει η μουσική ακριβώς όπως θέλεις να είναι. Αυτή η μουσική είναι μια σωματική ώθηση. Όχι μόνο γράφεις βιβλία σωματικά, αλλά τα διαβάζεις επίσης σωματικά. Υπάρχει κάτι στο ρυθμό της γλώσσας που ανταποκρίνεται στο ρυθμό των σωμάτων μας. Ο προσεκτικός αναγνώστης βρίσκει στα βιβλία νοήματα που δεν περιγράφονται, τα βρίσκει στο σώμα του ή στο σώμα της. Νομίζω αυτό είναι που τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν στη λογοτεχνία. Είναι τόσο συνηθισμένοι να διαβάζουν δημοσιογραφία – χοντροειδείς, λειτουργικές προτάσεις που μεταφέρουν πληροφορίες – στοιχεία, μόνο την επιφάνεια των πραγμάτων.» 






Δευτέρα, Οκτωβρίου 14, 2013

Είναι και εκείνα τα χαράματα...


   



     Φωτογραφία: Βαγγέλης Ξένος.
     Τίτλος: Φθινόπωρο στο Βόλο.






Είναι και εκείνα τα χαράματα που ο ουράνιος θόλος γεμίζει από κάθε λογής χρώματα, με μεταξένια υφή, και με τα σύννεφα να κρέμονται θαρρείς σαν από μια κλωστή που λίγο να τεντώσεις το χέρι σου και μπορείς να τα κλείσεις στην παλάμη σου. Με εκείνο το αεράκι που μπαίνει δειλά από το  ανοιχτό ακόμα παράθυρο, μιας που το δικό μας φθινόπωρο είναι ένα μικρό καλοκαίρι, και τρυπώνει κάτω από το σεντόνι που σκεπάζει απαλά τα δύο σώματα που ξεκουράζονται ύστερα από τη ζάλη που τους προκάλεσε η βραδινή τους ένωση. Είναι εκείνα τα χαράματα, που σηκώνεσαι από το κρεβάτι και ακροπατώντας στις μύτες των ποδιών σου-για να μην ξυπνήσεις τον σύντροφό σου-τραβάς την κουρτίνα, ανοίγεις το παράθυρο και βγαίνεις στο μπαλκόνι να απολαύσεις την μαγεία της φύσης. Γιατί αυτό είναι μαγεία. Τα απλά καθημερινά πράγματα όπως το ξημέρωμα, που βλέπεις τον ουρανό να ρίχνει ένα-ένα τα σκούρα πέπλα του και να βάφεται μαβής και ύστερα ροδαλός, ώσπου να ανατείλει για τα καλά ο ήλιος και να γεμίσει με το χρυσαφένιο του χρώμα την πλάση. Εκείνες οι ώρες του χαράματος, είναι οι ώρες του καθενός μας. Αφιερωμένες στον εαυτό μας και μόνο. Αράζεις  στην σεζλόνγκ και πλάθεις το δικό σου χάραμα. Νιώθεις γύρω σου την ησυχία, πριν την χαλάσουν οι φρενήρης ρυθμοί της καθημερινότητας. Είναι οι ώρες που αφήνεις ελεύθερο το νου και την σκέψη να ταξιδέψει. Είναι η ώρα που εκμυστηρεύεσαι στον εαυτό σου όλα όσα τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας αρνείσαι να πεις στους άλλους, από φόβο ίσως μη σε περάσουν για ονειροπόλο ή αλαφροΐσκιωτο. Εκείνες οι ώρες αρέσουν και σε εμένα. Πιάνω την πένα μου και ντύνω το λευκό χαρτί με όμορφες λέξεις, προσπαθώντας να εξωραΐσω  την μουντή πραγματικότητα, να βρεθώ στον κόσμο του ονείρου, όπως τα βράδια που κοιμάμαι. Γιατί στον κόσμο του ονείρου δεν υπάρχει θλίψη. Μα οι άνθρωποι έχουν πάψει από καιρό να ονειρεύονται. Και τότε πέφτει το πρώτο δάκρυ. Και μουσκεύει το χαρτί. Γιατί στα όνειρα δεν υπάρχουν ομπρέλες. Στρέφεις ψηλά το βλέμμα και υποδέχεσαι βουβά την πρώτη λυτρωτική σταγόνα. Και τότε θυμάσαι τι θα πει ελευθερία. Αλήθεια, το ΄χες ξεχάσει ποτέ; Η καινούρια μέρα ανατέλλει γοργά και έτσι σκορπάει για άλλη μια φορά το όνειρο, νικημένο από την πεζή πραγματικότητα. Μα πάντα αφήνει πίσω του μια δόση χρυσόσκονης να πλανάται στον αέρα. Εσύ και εγώ και όλοι μας δεν έχουμε παρά να πάρουμε ένα μπουκαλάκι και να την παγιδεύσουμε για πάντα εκεί...